Бесплатный фрагмент - Егер осы болмағанда сен міндетті түрде бақытты болар едің

КІРІСПЕ

Сәлем, қымбатты оқырманым!

Менің «Егер „осы“ болмаса, сен міндетті түрде бақытты болар едің. Санамен жұмыс істеу техникасы» атты кітабымда мен біздің ойлау қабілетіміз туралы, біз өз шындығымызды қалай жасайтынымыз, дұрыс емес шешімдер қабылдау, бейсана деңгейде әрекет ету және бізді қанағаттандырмайтын салдар алу туралы айтқым келеді. Бұл тақырып өз өміріне бей-жай қарамайтындардың бәріне қызықты болады.

Бұл жерде: «Біреудің өз өміріне немқұрайлы қарауы мүмкін емес!» — деп айқайлауға болады, ал мен осы кезде басымды шайқаймын, өйткені шындығында бәрі одан да жаман. Әрине, сіз бірнеше рет: «Менің өмірім мен үшін маңызды, мен бақытты болғым келеді, маған қуаныш пен махаббат керек», — деп айта аласыз, бірақ әрқайсысынан: «Ал сіз бұл үшін не істеп жатырсыз?» — деп сұрасаңыз, «мен тырысамын», «мен бір нәрсеге ұмтыламын», тіпті «мен бір нәрсе жасап жатырмын…» — деген жауаппен шектеледі, осымен бәрі аяқталады.

Егер біз өмірімізге әлдеқайда тереңірек үңіліп, қарастыратын болсақ, біз 24/7 бойы негізінен өткеннің немесе болашақтың қиялдарында өмір сүретінімізді, ойымыздың әрқашан «басқа жерде» жүретінін, қорқыныш пен көптеген мәселелерді қастерлей отырып, жоқшылық пен кімнің өмірі қиындау деген сияқты шексіз әңгімелерден ләззат алатынымызды түсінеміз. Біз шындықпен күресеміз, жағдайларды бүлдіруге тырысамыз, болып жатқан дүниелерді мойындамаймыз, өмірдің көп бөлігін жоққа шығарамыз, қазірдің өзінде болған фактілерді шексіз өзгертуге тырысамыз. Ең бастысы: біз үнемі өзімізді бірдеңе жасаудан қалай тайдыруға болатынын ойлап отырамыз, нәтижесінде біз ешқандай әрекет етпейміз.

Біз бірдеңе жасай алмауымыздың себептерінің барлық түрлерін ойлап табамыз, неге бізде ештеңе жоқ және неге біз өзіміздің аңсаған армандарымызды орындауға тырыспайтынымызға шексіз сылтаулар ойлап табамыз.

Біз өзімізді кез-келген бейтаныс салдардан қорғау үшін жасалған сансыз сылтаулардың арасында өмір сүреміз. Бірдеңені істеп, түсініксіз нәтиже алғанша, ештеңе істемей-ақ қателеспеу оңайырақ.

Ақымақ болып көрінбеу үшін әрекетсіздігіңізді ақтау оңайырақ. Сондықтан біз өз қалағанымызға қол жеткізбеуіміздің немесе шындығымыз біздің күткенімізге сәйкес келмейтініне жауап ретінде ең қисынды, ең «дұрыс» фактілерді табамыз. Алайда…

Біздің себептеріміз бен сылтауларымыз «шынайы» деген қиялдарымызды жоққа шығарып, және де өміріміздегі «бақытсыздықтар» түтіндей сейіліп, ал біз тіпті ойға сыймайтын тілектерімізді орындап, өзіміз қалағандай өмір сүруіміз үшін мен осы кітапты жазуға шешім қабылдадым.

Барлығы мүмкін! Біздің қалауымызға сырттан әсер ететін ештеңе жоқ. Біздің тілектеріміз, сонымен қатар проблемалар мен оларды шешу жолдары тек өзіміздің қолымызда. Тек өзіміз ғана, өзіміздің шындығымызды құру және оны өз шешімімізге сәйкес өзгерту қабілетіне иеміз.

Алайда, біз кім екенімізді ұмытып, тізгінді тек аудармашы болып табылатын санамызға бердік, ал ол ештеңе білмейді. Ақылдың білімі тек өткен тәжірибеде жатыр, бірақ біз ол бәрін алдын-ала біледі деп шештік және оған сөзсіз сенеміз, сонымен бірге өзімізді ақылмен теңестірдік.

Есіңізде болсын, біз ақыл емеспіз, тіпті өз денеміз де емеспіз, сіз бен біз одан да биікпіз. Біз өз шындығымызды бақылаушылармыз және «өмірімізді Жасаушылармыз». Және де жасау — өз қолымызда. Егер де біз өзімізбен және санамызбен байланыс орната отыра санамызға тапсырмалар беру арқылы, оны қалай басқаруға болатынын анықтасақ, біз сүріп жатқан өміріміздің әр сәтінде шексіз бақытты боламыз.

Мен сізге ақыл-ойымызбен қалай жұмыс істеуге болатынын, өз санамызбен қалай жұмыс істеу керектігін, бірдеңенің жоқтығы үшін өзіңіз ойлап тапқан себептермен шектелуді тоқтатып, көңілсіздік, мұң, тітіркену, ашулануды ғана емес, бізде жетіспейтін игіліктер мен сезімдерді алуды бастау әдістерін көрсеткім келеді.

Иә, бұл оңай емес және ол сіз ойлағандай жылдам әрі керемет болмайды. Бұл өз-өзіңмен табандылықты және қажырлықты талап ететін жұмыс. Және бұл тек ақыл-оймен ғана жұмыс емес, бұл нақты әрекеттер. Біз өз сезімдерімізге сеніп, жаңа көзқараспен әрекет ету арқылы өмір сүруді үйренуіміз керек.

Қайтадан қиялдар мен шектеулерге бой алдырмау үшін өзіңізді және ақыл-ойыңызды бақылауда ұстауға тырысу және бақытты болуға тұрарлық уақытыңызды жұмсау керек болады.

Мен өз кітабымда әр түрлі терминологияны қолданамын, сізге түсінікті болу үшін және сізді шатастырмау үшін, мен бірден түсіндіріп кетейін, мен ойлау бағдарламалары, ойлау үлгілері, шектеулі сенімдер, көзқарастар, ойлау шеңберлері туралы айтамын, мұның бәрі бірдей ұғым.

1 ТАРАУ. ШЫНДЫҚҚА КӨҢІЛІҢІЗ ТОЛМАСА — САНАҢЫЗҒА КӨЗ ЖҮГІРТІҢІЗ

Біздің ойлау қабілетіміз біз қабылдаған шешімдерге әсер етеді. Бір шешімге келу, бару немесе бармау, істеу немесе істемеу, келесі сәтте қалай әрекет ету, әрине, көршіңізге немесе ауа-райына байланысты емес, өзіңіздің ойыңызға байланысты.

Және де біз қабылдайтын әрбір шешім әрекетке ұласады, ал әрекеттер белгілі бір салдарға әкеледі.

Тіпті ілімге терең үңілмей-ақ, салдардың түпкі себебі — біз айналамызда көретін әлем — ойлау нәтижесі екені анық.

Ал ойлар да, шешімдер де, әрекеттер де — олардың барлығы дерлік бейсаналық. Біздің миымыз секундына 400 миллиард ой жылдамдығымен дамиды, ал біз олардың ішінен тек 10—20 ойды ғана ұғынамыз.

Сондықтан біз өзіміз қалаған салдарды саналы түрде көре алмаймыз. Негізінен, біз тезірек түзеткіміз келетін нәрсені аламыз.

Және тағы да, барлығы дерлік түпкі себебін ескермей, болған нәтижемен жұмыс істей отырып, салдарын түзетуге тырысады.

Біз бірдеңені түзете алдық па, жоқ па, маңызды емес, «Суырдың күні» немесе «Сол бір тырмалар» сияқты, жағдай тағы да қайталана береді, мүмкін басқа жағдайларда, өзге кейіпкерлермен, бірақ біз басымыздан өткенді қайтадан көреміз. Біз өзімізге: «Бұл маған не үшін берілді? Бұл не деген тағдыр?» — деген сұрақтар қоямыз.

Біздің санамыз белгілі бір үлгілерден, өмір бойы бірінің үстіне бірі қабаттасатын стереотиптерден қалыптасады және мидың шешім қабылдауына негізделген бұл шаблондардың белгілі бір шарттары болады.

Бір кездері біздің санамыз «осылай» ойлау және «осылай» әрекет ету қауіпсіз деп шешті, осы бағдарламаға, шаблонға жауап беретін мидың белгілі бір бөлігін жасады. Және бұл бізді қорғау үшін белгілі бір жолмен ойлаған сайын іске қосылады.

Мысал:

Біз бұрын алғашқы рет қателестік және теріс баға алдық. Мысалы қасығымыздағы тамақты төгіп алдық, ал анамыз: «О, Жаратқан! қайтадан кір жуу керек болды ғой! Не деген бала өзі!» — деп айқайлап жіберді.

Бәлкім, ішімізде: анамның көңілін қалдыру қорқынышты, деген аздаған қорқыныш пайда болды.

Немесе: «Қайда барасың? Тоқта», «Құлап қалма», «Оны ұстауға болмайды, әйтпесе…» — баланың нәзік психикасына мұндай тыйымдар белгілі бір із қалдырады және тұрақты нейрондық байланыс қалыптастырады: егер бірдеңе жасасам, онда бірдеңе дұрыс болмай қалады және жаман болады, мені жазалайды, ал егер ұрысса — олар мені жақсы көрмегені.

Кейін бұл тыйымдар тіпті: «Ұйықтамасаң қасқыр алып кетеді», — деген секілді тәнімізге катері бар сұмдықтарға айналады. Менің ойымша, мен одан әлі де қорқатын сияқтымын: егер төсек астында біреу болса ше, ал жаман қыздарды міндетті түрде тістеп алады.

Сырт көзге қазір біз ересектер сияқтымыз, саналымыз, бірақ бірдеңе істеу керек болсақ денеміз, көп нәрсеге жауап бергенде, кейде тіпті дүрбелең қорқыныш түріндегі реакцияларды беруді жалғастырады. Бәріміз болашақтан қатты қорқамыз. Біз мұны санамен түсінбесек те, бәрібір, болашақтан қорқамыз.

Біз бала кезімізден солай тәрбиеленгенбіз — өзімізді қорғау үшін қорқамыз, өйткені ересектер өздерінің игі істерін жасай отырып, бізге нақты қауіп-қатерден ғана емес, сонымен бірге жапырақтың сыбдырынан да қорқуды үйретті. Ал бұл қорқыныш ішімізде, түпсанамызда жатыр.

Біз қорқатынымызды көбінесе мойындамаймыз, жәй ғана ақыл болашаққа қадам баспаудың және бірдеңе жасамаудың жақсы себебін ойлап табады. Бізде қорқыныш жоқ, бізде нақты себеп бар — деп ойлаймыз. Бірақ бәрібір, себептер тек қорқыныштан пайда болады.

Біз қазір балалық шақта пайда болған нақты ойлар туралы біле алмаймыз, бірақ біз жаман болу қорқынышты, қабылданбау қорқынышты, қажетсіз болу қорқынышты, олар бізді жақсы көрмесе қорқынышты және қателіктер жібермеуге тырысуымыз керек екенін білеміз, және де мұндай ойлар бірнеше рет басымызға келген.

Бағдарламаның негізі бала кезінен қалыптаса бастады, содан кейін олар балабақшада, мектепте тамыр жайды, онда қателіктер үшін «екілік» алу одан да қорқынышты, содан кейін ата-аналар қайтадан ұрысып, бастарын шайқайды, және де: «Олар мені жақсы көрмей қояды, мен керек болмай қаламын», — деген қорқыныш тағы бар. Жұмыста қателікке байланысты басшылар сыйақыдан айырады, сөгіс жариялайды. Отбасында да қателікке байланысты жанжал болады.

Кез келген жағдайға тап болған сайын біз қорқыныштан әрекет етеміз. Себебі туыстардың немесе қоғамның қабылдамауы өте қорқынышты. Ол біздің инстинктіміз деңгейінде жұмыс істейді.

Біз бүкіл нәрсемен біртұтас организмнің жасушасы сияқтымыз. Ал егер дене осы жасушадан бас тарта бастаса, бұл қалай болатынын елестетіп көріңіз — бұл өлім ғой. Ал біздің өлгіміз келмейді, біздің өмір сүргіміз келеді және өз болмысымызды қабылдағымыз келеді және мұны біздің өмірімізді қабылдайтын бүкіл әлем қолдағанын қалаймыз.

Сондықтан қателік жасау қорқынышы бізді өмір бойы мазалайды, бұл біздің шешімдерімізге және осы шешімдердің салдарына әсер етеді.

Сонымен қатар, біз әрқашан дерлік жетіспеушіліктен әрекет етеміз. Ақыл әрқашан өз назарын бізде жоқ нәрсеге аударады, және, әрине, бізде бар нәрсе біздің назарымызға түспейді. Бізді бақытты ететін тілектерімізді орындау үшін бізде бар ресурстар мен игіліктерді көрмейміз.

Мұның себебі — қорқынышқа негізделген ойлау үлгілері. Өйткені, біз өз мүмкіндіктерімізді көре бастасақ, әрекет етуіміз керек болады. Және бұл қауіпті, қорқынышты.

2 ТАРАУ. ОСЫНЫҢ БӘРІНЕН АҚЫЛ ҚАЛАЙ ҚОРҒАНБАҚ?

Ал мен бір нәрсені дұрыс жасамай қойып, мені жұрт қабылдамай қойса ше? Бұл қауіпсіз емес.

Қауіпсіздік қажеттілігі бізде инстинкт деңгейінде тұрады, сондықтан бізге қашу немесе шабуыл жасау қалады, және де өлі кейіп танытуымыз мүмкін.

Мен қандай жағдайларда жиі шабуыл жасайтынымызды немесе қашып кететінімізді айтпай-ақ қояйын. Қалай болғанда да, біз әрқашан осы үш әдісті қолданамыз. Біз басқаларды кінәлі ету, жауапкершілікті болған жағдайларға ауыстыру арқылы шабуыл жасаймыз, өйткені бұл өзімізді ақтаудың ең оңай жолы.

Біз қашқанда немесе өлі кейіп танытқанда, мұны қандай жолмен жасаймыз? Дұрыс, әрекетсіздігімізді ақтау арқылы.

Бізге бала кезімізден келесідей бағдарлама енгізілген:

Әрекет = қате = сен жамансың

Жасамайсың = қателеспейсің = еш мәселе жоқ = сен жақсысың

Міне, өзіміздің әрекетсіздігімізді ақтау — бұл шабуыл. «Мен мұны істей алмаймын», «жағдай осылай болып қалды», — осылайша жауапкершілікті мән-жайларға аударып, оларды кінәлауіміздің өзі — мәселеден қашу болып табылады. Бізде әрқашан өзін-өзі сақтау инстинкті қосылады.

Сылтау шаблондары басымызда қаз-қатар тізіліп тұр, ал біз оны байқамаймыз да:

— менің қолымнан келмейді;

— жасап көргенмін, болмады;

— жасай алмаймын;

— бұл мүмкін емес;

— осылай боларын білгенмін;

— олай жасасаң жаман болады;

— олай жасауға болмайды;

— ал маған… болса ше (шексіз тізім);

— бұл тым ұзақ;

— бұл тым тез;

— бұл дұрыс емес;

— бұл тым көп;

— бұл тым аз;

— не істерімді де білмеймін;

— ал басқалар не дейді, ал мені сөгіп жатса ше;

— менің ақылым, тәжірибем жетпейді, мен толық машықтанбадым;

— өзіме лайықты отбасында туылмадым;

— басқа елде туылғанымда ғой, үкімет дұрыс емес, билік ұнамайды;

— немесе өз-өзімізді алдау: «бұның маған қажеті де жоқ»;

— бай болып туылмаған соң, бастап та қажеті жоқ;

— мен лайықты емеспін;

— мен соншама керемет емеспін;

— менің қолымда тұрған жоқ;

— маған кім қол ұшын созар екен;

— әлім келмейді, күшім жетпейді;

— шабытым жоқ, қиялым жетпейді;

— уақытым жоқ;

— басқа шаруамды бітіріп алайын;

— қолым тимейді;

— жағдай осылай болды;

— бұған олар кінәлі;

— оған қаражатым жоқ;

— менің жұмысым жоқ, жұмысым ұнамайды;

— аз төлейді;

— айлығым шайлығымнан ауыспайды;

— менің балаларым, жолдасым, отбасым бар ғой;

— қорларым (ресурстарым) жоқ;

— мүмкіндігім жоқ;

— анау жаман;

— ерініп отырмын;

— басыма салғаны осы;

— енді мен қартайдым;

— енді өзімді жөндей алмаймын;

— ал егер… болып қалса ше, — деп қорқам;

— мен әлі жаспын;

— мен жұмысымды, достарымды, отбасымды, беделімді және т.б. жоғалтуым мүмкін, бастысы — өзімді таңдамасам және өзімді соңғы орынға қойсам;

— және де менде тағы не жоқ, тағы неден айрылам деген секілді шексіз уайымдар…

Деніміздің сау болғаны орындалмас арман болып тұрса да, біз тіпті темекі шегу мен артық тамақтанудан бас тартуға қорқамыз. Өйткені біз өзімізді миллион есе артық, соның ішінде шынайы ләззаттан айыратынымызды түсінбей, қиялдағы ләззаттан айырудан қорқамыз.

Бізге үнемі бір нәрсе жетіспейді, біз өзімізді үнемі құнсыздандырамыз, бірақ біз шынымен сондай болғандықтан емес, жоқ, бұл біздің сылтауымыз, бұл біздің қиялымыз. Бізге осылай оңай. Біз өз ойларымызбен өзімізді тонап жатырмыз.

Неліктен әрекеттенбейтінімізді өзімізге осылайша түсіндіру біздің санамызға оңайырақ. Бірақ бұл фактілерге ешқандай қатысы жоқ. Біздің ақыл-ойымыз осы сылтауларды ойлап табу арқылы, объективті шындықтан, көптеген нұсқалардың арасынан тек өз ойларының дұрыстығын растайтын фактілерді іздеп табады, және де ақыл ешқашан басқа нәрселерге назар аудармайды, ол сылтауларға шоғырланған және оның басқа нәрсені көруге мүмкіндік жоқ.

Себеп оның мүмкіндіктері болмағанда емес — жоқ, ақыл оларды әдейі байқамайтын болады, барлық назарды әрқашан өзінің дұрыстығын растауға бағыттайды.

Бұл басқа фактілер болмағандықтан емес, оларды байқамау туралы шешім қабылданғандықтан, себебі қателесу — фактілерді мойындаудан да қорқынышты.

Біз осылай ойлаған бойда, әрекетсіздігіміз үшін сылтау ойлап тапқаннан кейін, біз автоматты түрде әрекеттің үмітсіздігі туралы шешім қабылдадық және миымыздан бұл туралы сигнал алған денеміз осы фактілерді көруге көмектесу үшін бәрін жасайды.

Біздің іс-әрекеттеріміз біздікі дұрыс екенін растауға арналғанын тағы да назарыңызға салайын! Және де бұның бәрін біз бейсаналық түрде жасаймыз.

3. ТАРАУ. ШЕКТЕУШІ СЕНІМДЕР

Бізді шектейтін шаблондардың тізімін тағы бір рет қараңыз.

Біздің әлеуетімізді жүзеге асыруда бізді шектейтін бағдарламалардың тізімі шексіз. Бұл үлгілер біздің санамызды қалыптастырады. Біз проблемаларды шеше алатын немесе оларды мүлдем жасамайтын әрекеттерден өзімізді толығымен шектейміз. Бұл шаблондар біздің тілектерімізді орындауға мүмкіндік бермейді және бізді бақытсыз етеді.

Біз оларды өмір бойы өзімізді қиялдағы қауіптен қорғау үшін аламыз. Бірақ біз өзімізге үлкен қауіп төндіреміз.

Қашуға немесе шабуыл жасауға тырысқанда, біз ештеңе жасамаймыз немесе, біз үшін пайдасы жоқ әрекет жасаймыз. Барлығын қауіпсіз етуге тырысу өте қауіпті. Әрекетсіздік біздегі өмір өзегін өлтіреді, өйткені өмір — бұл қозғалыс, әрекеттердің шексіз тізбегі.

Өмір — бұл даму мен өзгерістер. Ал егер оған қоса сіз менің «Құдайға ақша не үшін қажет» кітабымды оқысаңыз, онда ақша, игіліктер — біздің өзіміз әдейі бас тартатын өзгерістеріміз екенін түсінесіз.

Біздің әрекетсіздігіміз барлық проблемаларымызды тудырады. Осы әрекетсіздік бізді ресурстар мен энергиядан айырады және барлық проблемалар тек тоқтап қалғанымыз туралы сигнал береді.

Әрқашан есіңізде болсын — егер мәселе туындаса, біз оны әрекетсіздігімізбен жасадық. Осы сәтте бізде барлық ресурстар бар, оны шешуге біздің санамыздан басқа ештеңе кедергі болмайды.

Бір нәрсені шешу немесе тілекті орындау үшін, ең алдымен, бізді қозғалыста, дамуда және іс-әрекетте тежейтін осы шаблондарды анықтау қажет. Бізге мәселені толығымен көруге және оның ресурстарын қарастыруға кедергі келтіретін — шаблондар.

Екіншіден, біз шаблондарды өзгертуіміз керек болады: не осы сенімнің абсурдтығын көре аламыз, не ондағы іс-әрекетке берілген ресурсты анықтай аламыз, не өзімізді шектеуді тоқтатып, оны қалай тиімді қолдану керектігін түсінеміз. Бұл туралы біз келесі тарауларда сөйлесетін боламыз.

Әрі қарай, бізге ешқандай күш салудың қажеті болмайды, өйткені біздің жаңаша ойлауымызға сүйене отырып, жаңа шешімдер қабылданады, бейсаналық түрде, әрине, осыған байланысты импульспен, біздің қызығушылығымыз арқылы әрекеттер жасалады және біз қазірдің өзінде бізді таң қалдыратын жаңа қуанышты салдарды көреміз.

Мұнда күштің қажеті болмайды, өйткені біздің әрекеттеріміз күш салусыз және қарсылықсыз болады.

Және бұның салдары шабыттандыратыны соншалық, сіз осылайша жаңа өмір сүргіңіз келе бертін болады.

Бізге қандай да бір ғажайыптар болып жатқандай болып көрінеді, сәттілік, фортуна қайта оралғандай, сәттіліктен кейін сәттілік, оқиғалар тізбегі біздің барлық әрекеттеріміз сағат механизмі сияқты идеалды жағдайларда қалыптаса бастайтындай етіп реттеледі — бір қарағанда біз ондай ештеңе жасамайтын сияқты көрінгенмен, біздің мәселелерімізді шешуге ұсыныстар төгіле бастайды. Шабыттандырады ғой иә?

Бұл ертегі емес, сәттілік емес, фортуна емес, ешқандай ғажайыптар жоқ, біздің миымыз, санамыз осылай жұмыс істейді және біз қандай жағдайларды бақылайтынымыз осыған байланысты. Ал оны қалай қолданатынымыз өзімізге байланысты.

Біздің санамызбен жұмыс істеу үшін және тізгінді ақыл-ойымызға бермей-ақ оны барынша тиімді пайдалануды үйрену үшін өткенді қазып жатудың қажеті жоқ. Неліктен бізде мұндай үлгілер бар, неге мұндай бағдарламалар бойынша өмір сүріп жатырмыз, бұл қорқыныштар қайдан пайда болады деп іздеудің қажеті жоқ. Мұны шексіз рет жасауға болады, және мұның бәрін тауып, қайта ойластыру үшін өмірдің өзі жеткіліксіз.

Оның оңай жолы бар — «осы жерде және осы сәтте», қазіргі сәтте біз үшін материалдық шындықты қалыптастыратын ойлау шаблондарын тауып, оларды өзгерту.

Әрине, мұндай шаблондардың миллионы бар, кез-келген нәрсе туралы кез- келген ұғым — шаблон болып табылады. Біздің масатымыз басымыздағы барлық ұғымдарды анықтау және өзгерту емес. Бұған бүкіл өміріріміз де жетпейді.

Біздің ең айқын ойлау үлгілеріміздің негізгілерін қайта қарастыру жеткілікті. Мен бұл сыни массаның қандай баламада екенін нақты айта алмаймын, бірақ өмірде «граммен өлшейтін» адамдар үшін бұл, менің тәжірибем бойынша, шамамен 300—400 шаблон болады.

Біз саналы және бейсаналық өмірімізде осы үлгілерді құрастырып келеміз, және менің кеңесім — қазір осы үлгілердің барлығын тап қазір өзгертуге тырыспаңыз, кем дегенде бір-екі жыл уақыт беріңіз. Бұл екі жыл үлгілерді өңдеуге жеткілікті.

Баяу және мән-жайларға қарай әрекет етіңіз, шешу үшін бір тапсырма немесе бір тілегіңізді алыңыз, бірнеше ондаған шектеулі сенімдерді анықтаңыз да олармен жұмыс жасаңыз. Біреуімен жұмыс істегеннен кейін, сізде жанама түрде бір үлгіге байланған ондаған басқа сенімдер автоматты түрде қайта құрылады.

Менде тағы бір керемет жаңалық бар — бір мәселені шешкен кезде бізде ондаған басқа мәселелеріміз қатар шешіледі, өйткені тіпті бір үлгі біздің барлық басқа мәселелеріміз бен тілектерімізге ілесіп жүреді.

Бірнеше ондаған шектеу бағдарламалары немесе ойлау үлгілерінің кесірінен біздің бірнеше ондаған тілектеріміз орындалмай қалды. Біз бір салада бір нәрсені шеше бастағаннан кейін, басқа салаларда да бәрі өзгере бастайды.

Ойыңызды кеңейту, көп нәрсені көре бастау, әлемге тар көзбен қарамай, біздің әлемге кенеттен келе бастайтын жаңа мүмкіндіктер мен біз оларды тиімді пайдалану үшін берілген ресурстарды шексіз байқай бастаудың қаншалықты керемет екенін елестетіп көріңізші.

Естеріңізге сала кетейін, бұл ресурстардың, мүмкіндіктердің барлығы бізде әрқашан болды, бірақ біз оларды шектеулі сенімдерімізге байланысты байқамадық, сонымен қатар біздің тілектеріміз де орындалды, біз оларды да, мүлдем керек емес қырларына назар аударам деп, байқамадық.

Мысалы, біздің алдымызда қабырғаға ілулі тұрған сурет бар, бірақ біз оны көре алмаймыз, өйткені оның алдындағы экран бүкіл көріністі жабады. Біз оны көру үшін экранды бір жаққа алып тастауымыз керек. Шаблондармен де, дәл солай, олар біз үшін көз алымыздағы панораманы жабатын «экран».

4. ТАРАУ. «ОСЫ ЖЕРДЕ ЖӘНЕ ОСЫ СӘТТЕ»

Бұл тарауда мен трансформация тақырыбы бойынша емес, бізге өте қажет және мүмкіндігінше маңызды тақырып бойынша өте маңызды ақпарат жазғым келеді. Сіз қазір бәрін өзіңіз түсінесіз.

Әңгіме «осы жерде және осы сәттегі» маңызды күйіміз жайлы және біздің санамыз бізді осы күйден қалай алыстататыны туралы болады. Ақылымыз бізді осы күйден алыстатпауы үшін біз оны өзгертуіміз керек.

Мүмкін, бұл біздің өмірімізде жасауымыз керек ең пайдалы нәрсе болар. Жай ғана проблемаларымыз бен міндеттерімізді тез шешу және өз тілектерімізді орындау үшін ойлауды өзгерту емес. Бұл міндет трансформацияның жанама әсері ретінде қосымша ғана болады.

Ал ойлаумен жұмыс істеудің басты міндеті — бір ғана тілекті орындау — тура «осы жерде және осы сәтте» бақыт, махаббат, үйлесімділік пен тұтастық күйінде болу.

Және де бұл күйден асқан әдемі және өмірлік маңызды ештеңе жоқ, оған бәрі сонша ұмтылғанымен, бұл күйді ұстап, сезінуге көбіміз үлгермей жатамыз.

Тек кейде шашыраңқы жадымыз ғана бақыттың болғанын есімізге түсіреді. Болды (өткен шақта). Біз оны тағы да уысымыздан шығарып алдық. Біз оны күтіп, тосып отырғанымызда ол өтіп кетті. Ал бұған не дейсіз?

Ойлап көріңізші, біз бірдеңе қалаған кезімізде, біз оны шынымен қалаймыз ба? Ал сіз оны алған кезде, ұзақ уақыт бойы қуандыңыз ба?

Осы сұрақтарға жауап бере отырып, біз осы тілектер мен мәселелердің шешімінің артында жатқан нәрсені қалайтынымызды түйсініңіз. Біз бір нәрсені сезгіміз келеді және бұл сезімдердің барлығы қуанышпен, махаббатпен, бақытпен байланысты. Жаңа нәрсе бізді 5-ақ минут қуантады, ал тағы 5 минут қуану үшін бізге тағы да «бірдеңе» қажет. Бұл шексіз жарыс.

Бізге тек бір нәрсе керек — бұл қуаныш, махаббат күйі, тек осылар біздің бақытымызды құрайды. Ал біз оны басқа жерден іздеп жүрміз. Біз бұл күйді заттарға, жетістіктерге, игіліктерге қарамастан сезіне аламыз.

Материалдық жарыс — ұзақ, ал қуаныш — қысқа. Тіпті бір нәрсеге қол жеткізу өзі де бізге тіпті бес минуттық болса да бақыт пен қуанышқа кепілдік бермейді.

Бақыт ешқашан «пәлен жерде» болмайды және тілектеріміз орындалып, мәселелеріміз шешілсе де біз оны таба алмаймыз.

Сондықтан бақыт пен үйлесімділіктің бір бөлігін сезіну үшін қорқыныштарыңыз бен мәселелеріңізді құшақтап алып, өз тілектеріңіздің соңынан жүгіруді доғарыңыз.

Бұл үйлесімділік күйі дәл «осы жерде және осы сәтте» жатыр және ол басқа еш жерде жоқ.

Осы сәтті тереңірек түсіну үшін мен оған жаңа тарау арнадым. Мүмкін, сол үшін өзіңізбен жұмыс істеуге тырысу керек болатын осы кітаптағы ең «негізгі» тарау шығар.

5 ТАРАУ. МӘҢГІЛІК ҚАЗІР ЖӘНЕ ТЕК ОСЫНДА. МӘСЕЛЕЛЕР МЕН ҚОРҚЫНЫШТАР

Егер сізде мәселе болса — еске түсіріңіз!

Оның шешімін табу үшін дәл осы сәтте, осы минут, осы секундта не жасай аласыз? Ойлау емес, жасау?

Жасаңыз!

Ешқандай сылтаусыз, шайға, теледидарға, сөйлесуге алаңдамай. Отыра қалып жасаңыз, немесе ұшып тұрып, барып шешіңіз немесе қоңырау шалып бірдеңе анықтаңыз. Бастау үшін бізге тек бір қадам қажет. Бұл туралы «ойлау» емес, тек іс-әрекеттер ғана біздің мәселемізді шешетін оқиғалар тізбегін «іске қосады».

Егер мәселені ақылмен ойлап тауып, қандай да бір мәселелерді шешу үшін осы сәтте бірдеңе жасай алмасаңыз, онда оны шешу үшін ең жақсы нәрсе — «ештеңе» жасау, сол сәтті «қабылдаңыз» және мәселе туралы ойламаңыз.

«Сәтті қабылдау» дегеніміз — бұл сол сәтті саналы түрде сезіну, айналаңызда және ішіңізде не болып жатқанын көру, не істеп жатқаныңызды түсіну. Не ойлап отырғаныңызды бақылаңыз. Және бұл ойдан шығыңыз. Мұны енді ойланбастан жасаңыз.

Өзіңізден: «Егер мен мәселені шеше алмасам, осы сәтте не істей аламын?» — деп сұраңыз. Бұл оны шешуге қадам болады.

Иә, дәл солай. Біз қазір өзімізді осы сәтке қуанышпен және ризашылықпен арнағымыз келетін кез-келген қадам біздің проблемаларымызды, міндеттерімізді, тілектерімізді шешуге әкелетін оқиғалар тізбегін бастайды.

Бұрын біз бұл толқынды, ағынды, бізді мақсатқа жетелейтін оқиғалар тізбегінің басталуын ұстай алмайтын едік, өйткені біз «осы жерде және осы сәтте» болмадық. Біздің ақылымыз біздің санамызбен бірге басқа жерде жүрді.

Бірақ біздің барлық мәселелеріміз бен міндеттерімізді шешудің жолы тек осы сәттен басталады. Тек толық қатысуыда.

Біз осы сәтті түсініп, «осында және қазіргі сәттегі» өзімізге көз жүгірткеннен кейін, біз өз өмірімізді қалпына келтірдік. Біз өзімізге қайтарған өміріміз бізге бәрін шешуге көмектеседі.

Басқа уақытта өмір жоқ!

Ол тек осы сәтте ғана бар. Және де бұл өмір мен біздің болмысымыздың жалғыз сәті.

Себебі біз «өмірдің өзіміз».

Күліңіз, сосын өзіңіздің сол сәтте күн мен бұлттарды бақылап отырғаныңызды немесе құстарды тыңдап тұрғаныңызды немесе салатқа пияз турап жатқаныңызға қарап тұрғаныңызды байқаңыз.

Мен сіздің дәл қазір не істеп жатқаныңызды білмеймін. Бірақ сіз өзіңіз не істеп тұрғаныңызды, осы сәтті саналы түрде қалай сүріп жатқаныңызды түсіну керексіз. Дәл сол кезде сіз өзіңізді өмірге қайтардыңыз. Егер біз осы сәтте жоқ болсақ, біз өліміз, ал өлі күйде біз ештеңе жасай алмаймыз.

Тек осы сәтте өмір сүріп, «жасай алатын» және «шеше алатын» нәрселерді ойлаңыз және шешіңіз.

Мәселе — бұл біздің санамыз ойлап тапқан иллюзия.

Біз өзімізді ақылмен байланыстырамыз. Біз өзімізді «ақыл» деп шештік, бірақ біз «ақыл» емеспіз. Көбісі автоматты түрде: біз — ақылмыз деп санайды.

Осылай ойлаған кезде, біз ақылға бізді басқаруға рұқсат береміз. Біз өмірді бақылаушы екенімізді, ал ақыл — бізге өмірдегі орынымызды табуға көмектесетін аудармашы және интерфейс екенін ұмытып кетеміз.

Ақыл — басшы, — деп шешкен сәтте, біз өзімізді жоғалттық.

Ақыл бізді қазіргі сәттен, жалғыз шынайы өмірден әдейі шығарып тастайды және бізді өткеннің ойлары мен болашаққа деген қорқынышқа сүйрейді, өйткені ақыл өзімін және өзінің «эгосын» біздің жеткіліксіз екендігіміз туралы идеялармен қолдап отыруы керек.

Ақыл осылай шешкендіктен, біз бақылаушы ретінде басқару тізгінін ешбір жағдайда қайтарып алмауымыз үшін ол осы идеялардан айырылмайды.

Біз әрқашан бір нәрсені қалап тұрамыз және бізге әрдайым бірдеңе қажет болады да тұрады. Тапшылықтар мен кемшіліктер шексіз. Және бұл бізге бірдеңе жетпегеннен емес. Шындығында, бізде бәрі жеткілікті.

Егер біз өз өмірімізді молшылық қөзқараспен бақыласақ — бізде әрдайым барлығы бар.

Бұл ақыл тойымсыз. Біз өзімізге қажет болған нәрсеге қол жеткізген кезде кішкене мерзімге, тіпті 5 минутқа болсада, бақыт пен қуаныш сезінетінімізге ұйреніп қалған. Ол осы сәттерде қуанады: «Мен қандай ақылдымын, мен сезімдерге қуаныш әкелетін нәрсеге қол жеткізудің жолын таптым!»

Ақыл бізге қуаныш әкелуге басқа қалай көмектесетінін білмейді. Ол үшін жалғыз қолайлы нұсқа — қол жеткізу, 5 минуттық бақытқа қол жеткізу үшін кез келген жолмен бір нәрсеге қол жеткізу. Ол солай үйренген. Ол басқа жолды білмейді.

Әрқашан жетістіктер процесінде болу үшін ақыл тапшылықты және қажет емес нәрсенің елесін ойлап табады. Бізге жетістіктер мен затқа ие болу бақытының қысқа сәттерін әкелсе, бар билік менде, — деп шешті ақыл.

Осы иллюзияны бұзбау үшін, өз билігін ұстап тұру үшін, бізде бәрі бар екенін байқап қалмауымыз үшін, ақыл бізді әрдайым қазіргі сәттен шығарып тастап отырады.

Не істеу керек? Бізбен осыны жасап отырған ақылға билік тізгінін беріп қойып, өз өмірімізді өзімізден қалай тартып алмауға болады?

ЕСКЕ ТҮСІРІҢІЗ:

Біз — ақыл емеспіз, оны бейсаналық деңгейде әдетке айналғанша үнемі еске түсіріп отырыңыз және өзіңізді ақылға теңемеңіз.

Өзіңізді «осы» сәтке қайтарыңыз, осы сәтті бақылаушы ретінде толығымен сүріңіз.

ҰҒЫНЫҢЫЗ:

Осы секундта сізде ешқандай проблема жоқ. Осы секундта сіз орындықта шұлық тоқып отырсыз.

Мысалы, сіз орындықта шұлық тоқып отырған сәтте «несие қарызы» сізге қауіп төндіріп тұр ма?

Неліктен өзіңізді қорқынышпен қоректендіріп жүресіз? Сіз мультфильмдегі «Гав» мысық сияқты қорқып отыруды ұнатасыз ба?

— Ал сен не істеп отырсың?

— Қорқып.

— Онда бірге қорқайықшы, — деді күшік.

Енді өзіңізге сұрақ қойыңыз: «Қалай?»

ЕШҚАЛАЙ!

Сіз жәй ғана шұлық тоқып отырсыз, болды. Дәл «осы сәтте» сізге шұлық тоқуға еш кедергі жоқ. Сіз жай ғана тоқып отырсыз.

Сіз, бәлкім, қарыз барғой, оны бірдеңе қылып шешу керек, — деп айтатын шығарсыз. Келісемін, бірақ тараудың бірінші сөйлемін есіңізге түсіріңіз — егер сіз тура осы уақытта бірдеңе жасай алсаңыз, жасаңыз, бірақ мүмкіндігіңіз болмаса, ойланудың да қажеті жоқ, осы сәтте қолыңыздан келгенді жасап, өзіңізге осы сәтті кешуге ерік беріңіз.

Дәл осы секундта несие мәселесі жоқ. Осы секундта сіз несие мәселесін шеше алмайсыз. Мұнда және қазір сіз тек шұлық тоқи аласыз.

ОНДА ТОҚЫҢЫЗ

Және осы сәтте жіптің ілмекке қалай түсетінін бақылаумен өмір сүріңіз.

Неліктен осы секундта шешілмейтін мәселе туралы ойлау керек? Және де бұл мәселе мүлдем жоқ болса. Мәселе елес секілді, ойдан шығарылған. Бұл секундта — тек шұлық бар.

Біздің мәселеміз — тек ақыл-ойдың бізді жаулап алуында, және біз, шындықты айтсақ, шынайы өмір сүрмейміз, біз өз өмірімізді қиялдаумен өткіземіз.

Тоқтаңыз және осы секундта саналы түрде өмір сүрген кезде «бізде проблема жоқ» екенін түсініңіз.

Біздің өміріміздің әр секунды осылай өтеді. Бұл секундта, осы сәтте, ешқандай проблема жоқ және келесі секундта да болмайды.

Тек осы сәтте өмір «бар», біз де «бармыз», егер сіз болашақтың иллюзиясына немесе өткен шаққа түсіп кетпесеңіз.

Өткеннен келе жатқан немесе болашақта пайда болатын проблемалар — бұл ақыл ойлап тапқан «иллюзия». Қазір, осы сәтте ешқандай проблема жоқ. Ол бізге билік жасау үшін ақылымыздың ойлап тапқаны.

БІЗ — АКЫЛ ЕМЕСПІЗ

Дәл қазір біздің өміріміге қажет нәрсе — осы сәтті не істей алатынымызды шешу. Осыны істеу және оны бақылау. Біз — бақылаушылармыз. Біз тіпті мұны істейтін дене де емеспіз.

Барлығы өте тез шешіледі, тап қажет кезінде — өзіміз ойлап тапқан проблеманы «шынайы» шешу үшін бірдеңе жасауға дайын болғанымызда.

Оны шешу мүмкін болмайынша, қорқыныштарды ойдан шығарудың қажеті жоқ. Тек қолымыздан келетін әрекетті жасау керек. Жай ғана тоқу, отыру, тұру, жүру керек. «Қазіргі сәтті» толығымен сезініп, кешуіміз керек, бізде бар нәрсеге қуанышпен және қазір тірі болғанымызға, біз өмір сүріп жатқанымызға, бізде мұндай мүмкіндік болғанына, біз өмірімізді босқа өткізіп жатпай толығымен сүріп жатқанымызға риза болуымыз керек.

Өзіңізде бар «жалғыз» нәрсені ұрламаңыз. Ал бізде тек «осы сәт» бар, «осы жерде және тап қазір».

Өйткені бізде тек осы ғана бар.

Бізде басқа ештеңе жоқ.

Ал осы сәтте бізде «бәрі» бар, айналаңызға қараңыз.

Және тек осы сәтте бар.

Өткен шақта емес. Болашақта емес.

Егер біз осы сәтпен өмір сүріп жатсақ, тек осы сәт «бар». Біз «осы сәтте және осы жерде» өмір сүріп жатқан кез — бұл Мәңгілік.

Өткен мен болашақ жоқ. Біз басқа сәтте тек өз ойымызда ғана бола аламыз. Біз әрқашан осы сәттеміз. Егер біз қазір осы жерде жоқ болсақ, біз еш жерде жоқпыз. Және де проблемалар жоқ, және болған жоқ.

Ойланыңыз, кейін болатын өлімнен неге қорқу керек?

Немесе кейін болатын аурудан ше?

Немесе кейін бір нәрседен айырылудан?

Егер біз «кеше және кейін» елесіндегі бір нәрсе туралы қорқыныш немесе алаңдаушылықпен «кейін» немесе «кеше» туралы ойласақ, біз осы сәтте бәрінен, мүлде барлығынан айырыламыз.

Бір нәрсені гипотетикалық түрде жоғалтудан қорқудың мәні неде?

Егер біз өзімізді дәл осы сәтте өмір сүру мүмкіндігінен айырып жатсақ?

Біз шын мәнінде «толық өмірді» қазіргі уақытта, осы сәттегі барлық нәрселермен сүрмейміз. Біз өзімізден айрыламыз — біз өмірдің өзіміз.

«Кейін» өмір жоқ. Ол тек «қазір» бар.

Одан да ертең бір нәрседен айырылудан емес, өмірден айырылудан әрқашан қорқыңыз. Физикалық денені жоғалтудан емес, ол соншалықты қорқынышты емес — біз басқа денеде оянғанымызды байқамай да қаламыз. Дәл қазір бар шынайы өмірден айырылудан қорқыңыз.

«Қазір» сәтінен тыс қалған нәрсенің бәрі — ақыл-ойдың бұл туралы үкімі, бірақ бұл өмірдің өзі емес.

Осы сәтке оралыңыз және осы сәтті сезініңіз. Тек «қазіргі сәт» шынайы. Қалғанының бәрі нақты емес, бұл қазір жоқ елес.

Біз тек «осы сәтте» ғана болуы мүмкін «болмыс» және «тіршілік иесіміз».

Өзіңізді өзіңіз туралы иллюзиялармен және кейбір түсініктермен теңестірмеңіз.

Өзіңізді осы сәттің бақылаушысына қайтару арқылы осындай ойларды алып тастаңыз.

«Біз», «Мен» қазір ғана бармыз, біз — қазіргі сәтте бір нәрсені қалап, оны жасағанымызды бақылап отырған өнерпазбыз.

Осы сәтте «басқа біз» және «басқа уақытта» жоқпыз. «Мен» бар жерде ғана «Біз», «Мен» бармыз. Осы жерде тек осы сәтте ғана болуға болады. Және де «дәл қазір» менде ешқандай проблема жоқ, яғни қорқыныш жоқ.

Қорқыныш ақыл-ойды дүрліктіреді. Осыны әрдайым есіңізге түсіріп, өзіңізге: «Мен оған өзімді бағындыруға жол бермеймін», — деп жүріңіз.

Егер біз өз жолымыздан тайып, өмір сүруімізді тоқтатпасақ, «Мен осында» мәңгілік сәтінде ешқандай проблема кездеспейді.

Мәселе дегеніміз — біз қазір нақты сәтте бар өмірді өзіміз шектеген кездегі тоқтаулар екенін есіңізге түсіріп отырыңыз.

Мынаны үнемі есіңізге салып жүріңіз: «Егер мен қазіргі сәттен шығып кетсем, онда мен өмірімді жоғалтып, өзімді өлтіріп жатырмын. Өмірімді жоғалтқан сайын, мен проблемаға кезіге беремін, ал денем қорқынышты көрсетеді».

Өзіңізге «Өзіңізді» қайтарыңыз, сонда сіз ешқашан проблемаға тап болмайсыз. Сіз қорқынышты ешқашан білмейтін боласыз. Сіздің ақыл-ойыңыз cізді басқарудың орнына — көмектесетін болады.

Мен тіпті сізге кішкене тапсырма бергім келді:

Өзіңізді бақылап талдау жүргізіңіз — өмірді толығымен кешіп, сіз «қазір» сәтіне өзіңізді қаншалықты жиі қайтара аласыз?

Сіз қаншалықты жиі толығымен «бар» бола аласыз?

Сіз нақты өмірден ақыл-ой елесіне қаншалықты жиі көшесіз?

Егер сіз өзіңізді бақылап, қазіргі уақытта өмір сүре бастасаңыз, сіздің барлық мәселелеріңіз мәңгілікке шешіледі және барлық тілектеріңіз орындалып, молшылығыңыз мәңгілік болады. Біреу мұны «ағару», біреу «көтерілу» ал біреулер «саналылық»деп атайды.

Бұл ояну деп аталады — шынайы өмірде болу және оны иллюзиялық ойда емес, барлық қызықтарымен сезіну. Әрине, осыны бәрі армандайды, бұны мәңгілік өмір және шексіз энергия деп айтуға болады ғой.

Дәл қазір мен сіздің қарсылығыңызды қосатын тақырыпқа келгенімді сезінемін. Мен сізге кітаптың басында тізіп берген барлық ойлау шаблондарды ақыл-ой алып тастауға тырысады. «Мен не оқып жатырмын? Бұл мүмкін емес». Мен келісемін, егер сіз осылай шешсеңіз, онда сізді ойыңыздан тайдыра алмаймын. Иә — бұл мүмкін емес.

Әрине, ақылымыз бізді басқа жаққа алып кетпес үшін мен тек теориялық тұрғыдан ғана біздің барлық мәселелерімізді шешуге не көмектесе алатынын сипаттадым.

Мен сізді әрдайым, бүкіл өмір бойы «осында және қазір» өмір сүре алатындығыңызға сендірмеймін, мен өзім де оны үнемі жасай алмаймын. Менің ойым кейде мені басқарады. Бірақ маған осындай сәттерде болу күннен күнге оңайырақ болып келеді. Әсіресе, бұл сәт мен жаңа әрекеттерді жасаған сайын пайда болады.

Есіңізге түсіріңізші, балалық шағымызда, осыншама шаблондарды қалыптастырмай тұрғанымызда, біз үнемі тек «осы сәтте» өмір сүрдік.

Қайтадан «Осында және қазір» сәтінде өмір сүре алатыныңызға күмәнім жоқ.

Енді бізге осы сәтте өмір сүруге не кедергі екенін түсіну ғана қалды. Бізге өз өмірімізде болуымызға қандай ойлау шаблондары кедергі келтіретінін тауып, оларды өзгерту керек.

Осы ретте өзгерісті сипаттайтын келесі тарауға көшуді ұсынамын.

Тағы бір тапсырма беремін: үзіліс жасап, осы сәтте мүмкіндігінше «осында және қазір» осы өмірден ләззат алып көріңіз, дәл қазір қалай өмір сүріп жатқаныңызды, айналаңызда болып жатқанның бәрін сезініңіз, сол кезде өзіңізді қалай сезінетініңізді байқаңыз және, әрине, осы керемет өмір үшін сүйікті өзіңізге алғыс айтыңыз.

6 ТАРАУ. ТРАНСФОРМАЦИЯ

Енді біз басымызда не барын және бұл үлгілер неге пайда болғанын, олар бізге осы сәтте өмір сүруімізіді, әрекет етуімізді қалай тежейтінін, иллюзияға алып кететінін және олармен не үшін жұмыс істеу керектігін түсінеміз.

Біз іс жүзінде мәре сызығына жеттік, енді трансформацияның мәнін және оның алгоритмін түсінуіміз керек. Бірінші ретте түсініксіз және өте қиын болуы мүмкін.

Мен сізді өте жақсы түсінемін, біз бұл процесті сабақтарда ұжымдық түрде жасаймыз немесе мен консультацияларда шаблондарды өзгертуге көмектесемін, және тіпті елуінші трансформацияланған шаблоннан кейін де әрдайым кеңес беруім керек болады. Бұл процесс оңай емес, уақытты және тәжірибе мен ептілікті қажет етеді.

Бірақ тәжірибе — бұл тек қайталау процесі, егер сіз тоқтамасаңыз, бәрі ойдағыдай болады, тек жаттығу жасаңыз және қазір қалай болып жатқанын ойламаңыз. Шаблондарды өзгеруде де нақты көрсеткіш жоқ. Біз мұны жай ғана жасаймыз және ол уақыт өте жақсара береді. Әр ойлау әрекеті арқылы біз өз ойымызды кеңейтеміз.

Ал біреу: «Менде қиял жоқ, көмектесіңіз», — дейді.

Мен мүндай аңызды бірден сейілтемін — қиял бәрімізде бар. Қараңызшы, біз күн сайын қаншалықты жағымсыз болашақты қиялдаймыз немесе басқалардың орнына олар біз туралы не ойлайтынын ойлаймыз немесе басқаларға: «Иә, мен не болатынын өзім де білемін, бәрібір жетістікке жете алмайтынымды нақты білемін», — деп айқайлаймыз.

Бізде қиялымыздың қаншалықты қатты ойнайтынын елестетіп көріңізші (күлімсіреп отырмын). Тек біз оны өз орнымен қолданбаймыз. Сондықтан мен дәл қазір «қиял жоқ» деген шаблонды сіз үшін өзгерттім. Қиял жоқ деген аңызды сейілттім.

Қараңызшы, біздің ақыл-ойымыз әрекеттенбеу үшін бізді сылтауларға қалай әкететінін. Қиялым жоқ деген қиялды пайдалана отырып қиялдап отыр. Сөйтіп отырып болашақтың қорқыныштары мен иллюзияларын қиялдайды.

Ал өзін тоқтату керек болғанда, қиял жоқ деп қиялдайды. Бұл жай ғана қулық.

Есіңізде болсын — сіз өзіңізде бірдеңе жоқ деп айтқан сайын, бұл — қулық.

Әлемде жоқтан басқаның бәрі бар. Біз тек дене ғана емес, сонымен бірге бүкіл әлембіз. Әлем — бұл біздің ойлауымыздың проекциясы, және бізде бәрі бар болғандықтан, әлемде бәрі де бар.

Біз мұны өзімізді иллюзияға апару тиімді болған кезде байқамауға шешім қабылдаймыз немесе әрекетсіздік тиімді болған кезде байқамауды жөн көреміз. Біз мұның бәрін автоматты түрде жасаймыз, өйткені бұл тек ақылға ғана пайдалы біз ұстанатын тереңге сіңген бағдарламалар.

Енді сіз біздің көзқарастарымызды, ойлауымызды, біз бәрін автоматты түрде ойлайтынымызды және жасайтынымызды қайта қараудың және ойлауымызды қайта құрудың, ақыр соңында бақытты өмір сүру үшін, ақыл-ойды ақтамай өзгертудің қаншалықты маңызды екенін түсінген боларсыз.

***

Трансформация — бұл сіздің ойлау үлгіңізді қарастыру және оның «мәнін» көру тәсілі, яғни оны «түсіну».

Біз шаблондардан, ойлау үлгімізден құтыла алмаймыз, бұл ойларды басымыздан шығара алмаймыз, өйткені әрбір ой біз үшін белгілі бір мағынаға ие және бұл күшті қалыптасқан нейрондық байланыс. Мидың бір бөлігін лақтырып тастау мүмкін емес екенін түсініңіз.

Біздің миымыздағы бұл нейрондық байланыстан біз одан құтылуға тырыссақ, әрқашан қарсыласып тұрады, өйткені мидың бұл бөлігі де өмір сүргісі келеді.

Біз бұл бағдарламаға, шаблонға неғұрлым көп қарсылық көрсетсек, соғұрлым бұл ой біздің басымызға еніп, белгілі бір әрекеттерге әкелетін шешімдерді қалыптастырады, осылайша біз бұл ой формасынан бас тарта алмаймыз. Біз одан әрі проблемаларға кіре береміз.

Ештеңеден құтылудың қажеті жоқ, сіз барлық нәрседен өзіңіздің және өзіңіздің жалғасыңыз ретіндегі бүкіл әлемге пайда келтіре аласыз.

Мен қазір мұны сізге емес, сіздің ойыңызға, оны тыныштандыру үшін жазып отырмын. Ақыл үшін ең қорқыныштысы — бұл бір нәрсені жоғалту.

Мысалы біз қолымыздан айрылудан қорқамыз ғой, өйткені бұл біздің денеміздің бір бөлігі. Сондай-ақ, біз бұл дүниеде бір нәрседен айырылып қалудан қорқамыз, өйткені әлем — ол да біздің денеміз, біздің жалғасымыз. Әсіресе, егер біз оған үйреніп қалсақ.

Сондықтан, ақыл-ой үшін «айырылу» — бұл бізді неврозға жеткізетін дүрбелең мен қарсылық.

Егер темекі шегушіге, нашақорға немесе маскүнемге немесе қомағайға немесе тағы басқа біреуге тәуелділіктен арылуды ұсынсақ, тіпті олар өздеріне қандай зиян келтіретінін түсініп, жасырын түрде олай жасамауды армандаса да, олар құмарлығынан арылудан гөрі бізді ұрып-соғуды қалауы мүмкін.

Тіпті бұл нәрсе өмірді қысқартып жатса да, ақыл бәрібір «мен ерекше адаммын және одан құтыла алмаймын, өйткені мен анау, сонау…», — деген сылтау ойлап табады. Бізге тіпті удан айрылып қалудың өзі қорқынышты. Себебі бұл у да біздің бір бөлігіміз, өзіміздің жасырын пайдамыз үшін оған үйреніп қалдық.

Естеріңізге сала кетейін, әлем де және барлық адамдар да бізден бөлек нәрсе емес, бұл біздің жалғасымыз, біздің әлемдегі көрінісіміз, біздің ойлуаымыздың проекциямыз ретіндегі әлеміміз. Біз денеміз таусылған жерден тауысылмаймыз. Оның сыртында да — өзімізбіз. Біз өзіміз туралы ойлағаннан әлдеқайда кеңбіз.

Бірақ ақыл бізді шектеулерге, өзімізді тек денемен шектелуіміз керек деген идеяның «эго шеңберіне» қоюға шешім қабылдады және бізді қалған бүкіл әлемнен кесіп тастады.

Ақыл бізді басқара алмай қалмауы үшін бізге тек көзге көрінетін, катты денемізді ғана сезінуге мүмкіндік беріп қойды. Барлығы күрделі және сонымен бірге өте оңай. Бір күні көптеген адамдар осыны түсінеді деп үміттенемін.

Енді бірдеңеден айырылып қалуға келсек.

Ойлап қараңызшы, біз өз проблемаларымыздан да арылуға қорқып, оларды соңына дейін жібергіміз келмейді. Әрбір мәселенің өз себебі, яғни жасырын пайдасы бар. Егер ол пайдалар болмаса, біз жасаушы ретінде ол проблемаларды дүниеге әкелмес едік, олар бізге бірдеңе үшін керек, бізге бұл мәселелерден түсетін пайда керек. Бәіз өзіміз оларды жасап, жібермей отырмыз.

Мысалы:

Біз барлық бай адамдардың тәкаппар, бұзылған және ұрылар екеніне сенімдіміз, ал біз ондай емеспіз, осындай шындықты қолдау бізге тиімді, сондықтан да бізде байлық жоқ. Дәл осылай ойлап отыра бергенімізше солай болып қала бермек.

Және де бұл ақша мәселесі біздің адал болуға, тәкаппар болмауға және бұзылмауға деген ұмтылысымыздан туындайды. Әрине, тек бұл ғана емес, басқа да себептер көп, мен тек мүмкін болатын мысалды келтіріп отырмын.

Себебі ақыл байлықты ұрлықпен немесе менмендікпен байланыстырды. Бұл біздің өмірімізге ақша кіргізуге мүмкіндік бермейтін үлгілер. Біз өзімізді сүттен ақ, судан тазамыз деп ойлай бергіміз келгенше, біз өмірімізге ақшаны кіргізбейміз.

Қалай болғанда да, біз байлықты да ақшамен байланыстырдық, бірақ біз рухани бай, білімге бай, тәжірибеге бай, мысалы, балаларға бай болуға болатын едік. Немесе талантқа бай болуға.

Бірақ тағы да, ақыл араласып, «байлық» шаблонын бізге ұнамайтын жағымсыз жағынан көрсете отырып, оны тиімді қолдануға мүмкіндік бермейді. Біз байлықты өзіміз жоққа шығарамыз, содан кейін ол қайдан пайда болады?

Тәкаппарлық пен ұрлықты қабылдамай отыра берсек, біз байлыққа да қол жеткізе алмаймыз. Өйткені біз бұл ұғымдарды байланыстырдық.

Бірақ егер сіз тіпті антонимі «қорлау» және «өзін-өзі менсінбеу» болатын «тәкаппарлық» үлгісін талдасаңыз, бұл жағынан қарағанда ше, жаман нәрсе ме?