Автордан алғысөз
Балет
Сұлулықтың өзі!
Шабыт пен махаббат әлемі!
Биік өнердің тамырын бас!
Барынша еніп, бағындыр!
Кіршіксіз әсемдікті әуелет!
⠀
Балет — менің өзім!
Мен 30 жыл бойы балалармен жұмыс істеп келемін, оларға балет әлеміндегі алғашқы қадамдарын жасауға көмектестім. Осы жылдар ішінде мыңдаған бала білім алды. Көптеген шәкірттерім кәсіби артист, хореограф, педагог болды. Бірақ ең маңыздысы — олар өмірдегі өз жолдарын тапты, жеке тұлға ретінде қалыптасты, бойларына әсемдік пен махаббатты сіңіріп, жұлдыздарын жақты, өз өмірлерін өз қолдарына ала білді.
Бұл кітап — балет және хореография мектептерінің оқушыларына, олардың ұстаздары мен ата-аналарына арналған. Кітап балеттің дәстүрлері мен этикетін түсінуге көмектеседі, балет залында, сахнада, ұжымда өзін дұрыс ұстау мәнерін үйретеді, қиындықтарды жеңіп, өзін жетілдіруге, алдына қойған мақсатына жетуге және рухани берік болуға тәрбиелейді.
Бұл кітап не үшін қажет?
• Балет этикетін білу неге маңызды?
Балет дегеніміз тұнып тұрған тәртіп пен әсемдік, дәлдік пен шабыт, құрмет пен мәдениет. Болмысына осы қасиеттерді сіңірмейінше, жеке тұлға ретінде қалыптасу мүмкін емес.
• Балет дәстүрлерін түсіну не үшін қажет?
Дәстүр — кеше мен бүгіннің арасындағы алтын көпір. Балетке тән ерекше атмосфераны сол дәстүрлер құрады, сөйтіп, оны ғажап және мәңгілік өнерге айналдырады.
• Балет этикасын ұстану неге маңызды?
Балет бұл тек сахна ғана емес, балет — сенің өмірің. Сондықтан бойында өзгеге құрмет, сабырлылық бар, өзіне сыни көзбен қарап үйренген биші өмір бойы өзін де, өзгені де құметтеп, сыйлап өтеді.
Мен осы кітаптың балет әлемін жаңадан ашқан әр оқушының сенімді досы және бағыт-бағдар берер көмекшісіне айналғанын қалаймын. Оқырманға шабыт сыйлап, қолдау көрсетіп, жол сілтесін, ең бастысы, балет өнеріне, мәдениетке деген сүйіспеншілігін оятсын.
• Осы кітапты қолыңа алған сәттен сен балетке алғашқы қадамыңды жасадың. Дәл сол сәттен сен өзіңді осы ғажап өнердің бір бөлшегімін деп есептесең болады.
Жолың жарық әрі бақытты болсын!
Балетке және балаларға деген сүйіспеншілікпен,
Исмаилова Камилия Рашитовна
Семей қаласындағы Балет мектебінің негізін қалаушы,
«Балалар әлемі» Халықаралық мәдени орталығының төрайымы,
Хореограф-педагог, психолог,
Білім, мәдениет пен өнерге қосқан үлесі үшін көптеген марапат иегері,
«Қазақстан халқы бірлігі» Алтын медалінің иегері,
Татарстан Республикасының еңбек сіңірген өнер қайраткері.
Кітап кішкентай бишілерге балет әлемінде үйреніп кетуге көмектесетін балет философиясы мен тәртібінен сырт келбетіне дейін, денінің саулығы мен ұжымдық рух сияқты барлық негізгі жақтары қарастырылады.
1 Бөлім.
Балет әлеміндегі
алғашқы қадамдар
Сәлем, қымбатты Дос! Балеттің ғажайып, сиқырлы әлеміне қош келдің! Әр басқан қадамың әдемі хикаяның бір бөлігіне айналсын.
Бұлт сияқты қалықтап ұшуды армандап көрдің бе? Немесе су айдынындағы күн сәулесіндей сиқырлы қимылдағың келді ме? Міне, балет дегенің сол сиқырдың өзі. Аяғың шапшаң қимылға, бойың тіктеліп, жүрегің мейірім мен шыдамдылыққа жаттығады.
Бірақ сен әлі биді бастамас бұрын мен саған ең басты құпияны ашайын. Балет тек әдемі қимылдар ғана емес. Балет, ең алдымен, биік өнер, темірдей тәртіп және ғажап достық. Балет залында сен ерекше ережелермен танысасың, міне сол ережелер сені өнерге баулып, үйретіп, нағыз артист болып қалыптасуыңа көмектеседі.
Балет әлеміне келген әр оқушы балет оқушысының ант беру рәсімінен өтеді.
Бұл қандай рәсім?
Бұл — аса маңызды сәт. Бұл сенің балет деген биік әлемнің бір бөлшегі ретінде оның дәстүрлеріі мен ережелерін қабылдап, ант берген сәтің.
Балет оқушысының анты:
Мен балет дәстүрлерін құрметтеуге,
Ұстазымды тыңдап, барынша тырысуға,
Тәртіпті, сыпайы және еңбекқор болуға,
Өмірімді балет өнеріне арнауға,
Осындай керемет әлемге қуанышпен алғашқы қадамымды жасауға ант етемін!
І Ереже: Біз сабаққа уақытында келеміз
Балет сыныбын керемет сарай деп елестетіп көрші! Балет патшалығының сиқырлы есіктері ашылып, залға кірген оқушылардың нағыз ханзада мен ханшалар сияқты салмақты да сымбатты кейпін көреміз. Мұндай салтанатқа кешігу орынсыз.
Не себепті?
• Біріншіден, жаттығудың маңызды бөлігін өткізіп аласың.
• Екіншіден, басқалардың назарын аударасың, залдағы зейін толығымен балетте болуы маңызды.
Кешіккен жағдайда, ақырын кіріп, ұстазға иіліп, тыныш қана өзіңнің орныңа бар.
ІІ Ереже: Балет залында ақырын сөйлейміз.
Балет сыныбын көз алдыңа елестетші. Ол небір ғажап гүлдер мен сазды әуендер өсетін сиқырлы бақ емес пе?!. Айқай-шуы көп жерде гүл өспейді!
Балетте музыканы, ұстаздың даусын, тіпті жаттығу арасындағы тыныштықтың да даусын есту өте маңызды.
Сондықтан:
• Сабақ кезінде сөйлемейміз, бұл басқаларға кедергі келтіреді.
• Бірдеңе сұрағың келсе — қолыңды көтеріп, ұстаздың рұқсатын күт.
• Жүгірмейміз, айқайламаймыз, балет — бұл сымбат пен зейін.
Бұл неге маңызды?
Тыныштық би ырғағын сезінуге көмектеседі, ал ұстазды тыңдай білу қабылетіңді арттырады.
ІІІ Ереже: Иілу — құрмет белгісі
Балет қойылымының соңында бишілердің әсем иілетін сәтін байқаған боларсың?
Бұл қойылымның қарапайым бөлігі ғана емес, бұл ризашылық пен құрметтің белгісі.
Балет залында да біз иілеміз:
• Жаттығудың басында: Ұстазға алғыс (берген білімі үшін).
• Жаттығудың соңында: Ұстазға алғыс (жаттығулар үшін)
• Жұппен жаттыққанда: Серігіңе деген құрмет.
Қалай иілу керек?
1.Түзу тұрып, бойды тік ұстау.
2. Басты еңкейтіп, денені сәл алға ию (қыздар тәжім етеді (реверанс).
3. Иіліп тұрып, ішіңнен немесе дауыстап «Рақмет!» айт.
Есіңде болсын: нағыз артист алғысшыл болады: алған білімі, жаттығулары, музыка, жұбына, арманына апарар әр қадамы үшін!
IV Ереже: Балетте біз бір-бірімізді
құрметтейміз!
Барлық оқушы бір-бірімен достаса, сыйласа әрекет еткенде ғана бидің сиқырын тануға болады.
• Ұстаздың сөзін бөлмей, мұқият тыңдаймыз.
• Сыныптастарымызды құрметтейміз: ешкімнің қатесіне күлмейміз!
• Құлап, сүрініп, қателесіп жатса, сынамаймыз, керісінше қолдау көрсетеміз.
Балет тек әсем қимыл өнері ғана емес, мейірімді жүректер өнері!
Саған кішкентай тапсырма:
1. Айна алдында нағыз артистер сияқты иіліп көр.
2. Балет сыныбына кірген сәтіңді елестет: оған құрметіңді қалай көрсетер едің?
3. Жақсы сөз бен жылы күлкі ортаңды да жылытып, қуанышқа толтырады!
Бұл — бірінші бөлімнің соңы. Келесі бөлімде сен балет киімі мен нағыз артист болу құпияларымен танысасың!
2 Бөлім.
Балет киімі — нағыз артисттің киімі
Сен қазірдің өзінде балеттің жай би емес, сиқырлы өнер екенін білесің. Ал кез келген өнердің өз дәстүрі бар. Солардың бірі — балет киімі.
Сен балериналар мен бишілердің әрқашан әдемі киінетінін байқадың ба? Қыздардың шаштары әрдайым ұқыпты, ал ұлдар қашанда жинақы жүреді. Неге? Қане, бірге талдап көрейік!
Балет киімінің дұрыс болуы неге маңызды?
Балет киімі бұл жай киім ғана емес, ол — балеттің бір бөлігі! Ол саған көмектеседі:
• Еркін қозғалып, қажетсіз бөлшектерге алаңдамауға;
• Өзіңді нағыз артист ретінде сезінуге, өйткені дұрыс форма — байыпты дайындықтың белгісі;
• Әдемі көріну үшін де маңызды, себебі балет — сұлулық пен үйлесім өнері.
Оқушылардың киімдері бірдей болғанда, балет рухы күшейеді, жаттығу салтанатты әрі ынтамен өтеді.
Балет киімі қандай болуы керек?
Қыздар үшін:
• Swimsuit (шомылу киімі) — ыңғайлы, денеге жабысқан, артық бөлшексіз;
• Ашық түсті колготки — суретсіз, өрнексіз;
• Балет аяқ киімі (немесе пуанттар — егер сен тәжірибелі балерина болсаң);
• Юбка немесе қысқа пачка (кейде жаттығуға қажет емес);
• Шаштың жинақы түйіліп, немесе тас-түйін бекітілуі міндетті.
Ер балалар үшін:
• Ақ футболка немесе майка;
• Қара немесе ақ трико;
• Чешкалар немесе жұмсақ балет аяқ киімі;
• Ұқыпты шаш үлгісі.
Неге балериналар әрқашан шаштарын жинап жүреді?
Шашы жиналмаған балерина қанатсыз періштедей! Шаш қозғалысқа кедергі келтіреді, бетті жабады, қозғалыс кезінде шатасуы мүмкін.
Сондықтан шаш әрдайым жинақы түйінге жиналуы керек.
Түйінді қалай жасауға болады?
1. Шашты жақсылап тара;
2. Төбеңде жинап, бекіт;
3. Сол бекіткен шашыңнан түйін жаса;
4. Шпилькамен, резинкамен бекіт, үстін тормен бекітуге де болады.
Енді сен нағыз балеринадан айнымай қалдың!
Балет аяқ киімі — сенің кішкентай көмекшің.
Балеттің арнайы аяқ киімі бар екенін білесің бе?
• Балеткалар– жұмсақ және жеп-жеңіл. Онымен қимыл-қозғалысты үйрену және жаттығу ыңғайлы.
• Пуанттар — балериналардың башпайларына дейін билететін ерекше аяқ киім. Бірақ оларды тек аяқтарың әбден жаттыққан кезде ғана кие аласың!
Маңызды! Балет аяқ киімін ешқашан көшеде киме! Олар таза болуы керек және тек залда ғана киілуі керек.
Жақсы балет оқушысының ережесі:
• Сабаққа әрдайым таза, жинақы формамен келу;
• Шаш жинақы болуы керек;
Бесплатный фрагмент закончился.
Купите книгу, чтобы продолжить чтение.